Najbolji štap za spining, ikad!

Ima li univerzalnog štapa; kako odabrati pravi; riječ dvije o osnovnim “dimenzijama” svakog blanka, prednosti i mane brže i sporije akcije; razvojni put od “bambusa”, preko “ germine” do modernih varaličaraca…

piše: Igor PERIĆ

Koji je štap najbolji?!

Odgovor je težak približno kao i onaj na pitanje – koja je žena najljepša. Ima ih u trendu na koje se svi “lože”; neke krasi gipkost i brzina, bude ih nakinđurenih, ali i otmenih koje pojavom obaraju s nogu, zbog kojih osjećate bol u grlu i puls vam skače u nebo… Pričam o blankovima, naravno.

Za one što nijesu od ribarske fele, blank je tijelo štapa koje se “naoružava” provodnicima, drškom, držačem mašinice…Kada opremite blank dobijate proizvod/štap koji je, svaki na svoj način, poseban.

To ja pojašnjavam drugaru koji gotovo da se uvijek blago iznervira (iz najbolje namjere) kad mu prijavim da je moja kolekcija pojačana još nekim “namjenskim” primjerkom za lov brancina, luceva, liganja ili pastrve.

“Je li to onaj 326. koji ti je baš nešto nedostajao i njegova će nabavka činiti drastičnu raziliku u efikasnosti na onoj tvojoj pošti?...”

E, sad, na stranu fanatizam i privrženost opremi koja može da ima svoje praktične, namjenske ili kolekcionarske, dakle nekad iracionalne aspekte. Ali sve što nas čini srećnim ima opravdanje (kako sebičan izgovor) naročito ako uživate u radu blanka poput hedoniste koji kuša dobar vranac ili pošip. 

 

Pauza prije novog zabačaja...

Daj neki univerzalni

Koliko puta ste u ribarskoj radnji sreli ribolovca-početnika koji traži štap za sve: i da zabaci varalicu, plasira sistem za lov na dubinca, usput malo merači na plovak…sve to  uz objašnjenje da mu treba za jezero, rijeku ili kad skokne do mora.

Odmah se sjetite svojih muka i razvojnog puta i učenja o “prutovima”, odrastanje uz bambus, vječne “germine” i njihove manje vječne karike, pa prelaz na Silstar i DAM teleskope…Dok vremenom, tokom “renesanse” ribolovne opreme i izgradnje predstave o varaličarenju, ne stignete do cijele palete modernih štapova za spining, pendulu, razne vrste džiging tehnika…Shvatite tokom te evolucije da nema univerzalnog, što opet ne znači da nema višenamjenskih štapova. Primjera radi, štap za vođenje džig glava u rječnom toku, ili na ušću, takvih je performansi da će poslužiti za laganije usmjeravanje “šetača” i popera. Zavisno od dužine biće bolji za jednu ili drugu tehniku; a kao srednje rješenje mnogi smatraju magičnih devet stopa.

Vrste štapova

Uopšteno, štapove determinišu tri osnovne “dimenzije”: dužina, težina bacanja (preporučena težina varalice) i akcija štapa (pojednostavljeno rečeno “rad” ili “ponašanje” štapa pod opterećenjem). Iako ima kraćih, specijalizovanih štapova za lov iz čamca ili zabacivanje raznih teških “jerk” varalica, ovdje ćemo se osvrnuti na “standardne” za lov laganim do srednje teškim varalicama; drugim riječima od ukljate do zubatice/strelke, luca i lice (poping i tuna štapovi su posebna kategorija).
  

Koji odabrati?

Dakle, ovi “obični” su, uglavnom, dvodjelni, rjeđe trodjelni, dužine od 2,1 do 3,3 metra. Računa se da je prosječni, najbliži nekoj univerzalnoj dužini - 2,7metara. Kraći štap je bolji za vođenje popera i zara, duži za voblere, shore jigging ili lov sbirolinom i kastmasterima, tazmanijskim đavolima i sličnim dalekometnim varalicama.

TEŽINA BACANJA se obično označava rasponom “od” – “do”, primjera radi 5-20 gr, 10-30, 20-50, 50-100… Idealno opterećenje je negdje na sredini te dvije mjere, a donja i gornja deklarisana gramaža su limiti: prvi za osjećaj da uopšte možete valjano zabaciti i voditi varalicu, a drugi za opterećenje koje ne bi valjalo prekoračiti.

Ali, težina bacanja je okvirna napomena, koju treba shvatiti relativno jer praksa ukazuje na neka odstupanja - jedna stvar je zabacivanje, a druga vođenje varalice. Recimo: štapom od 10-40 gr vodićete sasvim lijepo plitkoroneći vobler od 15 grama, ali ćete mučiti i sebe i blank štapa, recimo, laganijim dubokoroncem od 11 cm sa velikom paktom... Dakle otpor koji stvara varalica zahtijevaće znatno veću težinu bacanja, naročito u tekućoj, brzoj vodi.

Dolazimo do AKCIJE štapa koju ribolovci često POGREŠNO miješaju sa težinom bacanja. Akcija je, kako smo naveli, ponašanje, savijanje štapa i njegov rad prilikom vođenja varalica i tokom zamaranja ribe. Evropljani bi rekli A, B i C akcija…Pri čemu je A brzi šta kojem se savija vrh, B sporiji, kojem radi gornja sekcija, dok je C – parabolik, blank se savija “iz drške”…

Japanci su tu precizniji, oni često pored oznaka za preporučenu strunu, težinu bacanja ili preporučeni “drag” (silu kočenja) u opisu daju oznake: regular, regular fast, fast, extra fast. Vi onda znate kakav je odgovor štapa na određeno opterećenje (radi li vrhom, sredinom, ili se savija cio, iz drške) sa svim prelazima…

Kako se ne izgubiti u oznakama

S druge strane Shimano, recimo, daje oznake L, M, MH, H…prema kojima znate namjenu štapa, snagu a ujedno svako slovo je, usput, supstitut za adekvatnu težinu bacanja…Koje je akcije štap zavisi od modela Ii vrste blanka, odnosno karbona ili vlakna od kojeg je sazdan.

Treba napomenuti još jednu bitnu stvar - neće iste performanse imati identično označen štap različite dužine. Kao primjer navodim Shimanov bilo koji model 240H i 300H, oba 20-50 grama, ali će se blank ponašati različito jer tu fizika igra ulogu (dužina poluge od drške do vrha štapa).

Privikavanje

Sad ću pokušati praktično da dočaram koja je razlika između bržeg (oštrijeg) i sporijeg (mekšeg) štapa u radu. Ovaj prvi, pojednostavljeno rečeno, brže se vraća u početni položaj, a kod drugog vrh tromije prelazi istu putanju od savijanja do ispravljanja. Praktično – to znači da je brži i oštriji štap pogodan za vođenje džig glava ili “walk the dog” tehniku, jer omogućava pravovremeno prenošenje “komande” iz zgloba ruke, dok će sporiji dati prostora da se vobler razmaše, uhvati pravu akciju jer se animiranje varalice izodi sa tolerancijom, bez naglih kidanja i “rezanja” oštrim pokretima.

Cormoran Thunderstick 270 10-40 i odavanje pošte rivalu

Sjećam se kako sam se trudio da ličnim osjećajem nadogradim sporiji odgovor pravog vobleraškog štapa kakav je bio Cormoran thunderstick modela stare serije (slava mu, donio mi je puno finih brancina i zubatica) na ponašanje recimo popera ili prvih Hedon spook-ova koje sam nabavljao. Nije bilo to-to, teško je bilo udahnuti pravku akciju, naročito zarama, ali je zato taj isti štap u vožnji voblera bio pravo rješenje. A još je pri jakim talasima znao kompenzovati najnevjerovatnije bjegove ribe i u tim početnim danima spašavao ulov koji bih tada teško kontrolisao znatno oštrijom Daiwom powermesh, iste deklarisane težine bacanja!

Kad treba pomiriti razne vrste varalica, od silikona do voblera - Daiwa Powermesh 300 10-35

Prelaz sa sporijeg na brži štap je u startu neobičan. Kao da vam je neko promijenio ruku u ramenu. Ali, već nakon par izlazaka i konkretnih, dobrih ulova uviđate karakteristike, mogućnosti blanka i navikavate na novi režim: oštriji štap - mekša kočnica, obraćanje pažnje na završnih par sekundi borbe, manevrisanje – “davanje štapa” kojim nadomjestite nedostatak parabole…Brušenje filinga, da ne bi cijepali ribu i ispravljali trokuke, jer blank ne prašta grubu igru i čupanje ribe. Još samo da nađete pravi štap!

Preporuka

Prava je stvar kad u tom traganju imate dobru preporuku…O, to je zlata vrijedan moment, da ne lutate.

Na nagovor kolege Bojanca, tačnije sugestiju da bi bilo dobro da za namjenski estauarski ribolov brancina probam blank dopadljivog “škorpiona” prve serije (Shimano Antares 300H, T-curve) uzeo sam taj izuzetan stroj za vođenje jig glava. Kupio ga “na slijepo” nakon što ga je majstor “nacrtao” i opisao njegov puls i disanje. Ako mi ne legne, lako ga je prodati, jer je tražen na tržištu.

Antares BX 300 MH i levrek 8.5 (ulov i foto N. Radović)

Kad je stigao, očuvan kao da nije vode gledao, punio mi je oko, ali me malo brinuo: djelovao kao da nema dovoljno duše. Njegove sam karakteristike spoznao na teži način: u jakom toku silikonca je “sastavio” dobar brancin i pokazao mi ono što mi je bilo predočeno; treba upoznati blank i vidjeti što sve može. Meni, zakletom voblerašu, naviklom na regular akciju, za uspomenu je ostala ispravljena beštija od udice, spoznao sam granicu na kojoj kičma Antaresa preuzima na sebe silinu ribe i skontao kako da radim sljedeći put.

E, da, zaboravih da navedem neke hedonističke momente: nije naoružan modernim K karikama, kao njegov nasljednik sad već treće ili četvrte generacije, ali njegova boja, ručka od fosilnog drveta i lijepa pluta čini tu namjensku alatku i estetski vrlo dopadljivom kreacijom. Mana je halter sa prednjim navojem. Od radne opreme krasi ga detekcija dna kao da ima ugrađen sonar, vibracija silikonca prenosi se sasvim dobro...

Primjereniji

No, ukoliko u istoj vodi lovite vratolomnu zubaticu, moraćete da promijenite režim “vožnje” (što bi rekao drugar – “prebaci na manuelno umaranje”). Treba krućim, džigeraškim štapom da, ako je izvodljivo, odradite mekše pokrete za koje bi vam dobro, u suštini, došao neki lijepi “progresivac” (ravnomjerno prenosi opterećenje do momenta kad stvar preuzima kičma), koji kompenzuje ludovanje zubatice, njene skokove i akrobacije u vazduhu, a u kritičnom momentu zna da joj “pokaže zube”. A opet nije previše mek.

Postoji li iko da nije kao mali sanjao da lovi na SPORTEX?

 

Izmišljen za vobleraške duele - trometraš Cormoran Maro power, 20-60 gr

Stara ljubav zaborava nema - Thunderstick je bio ubica zubatica po teškom moru

Što želim reći - Antares će odraditi posao, ali će mnogo ljepši i efikasniji ribolov pružiti neka druga alatka, počev od vođenja voblera do umaranja ribe: recimo neki Sportex Black arrow, primjera radi, ili moderniji, elegantni Maro power od Cormorana, trometraš, deklarisane gramaže 20-60, tanak (spolja gledano) od HM40 karbona. Ne pravi se više, na žalost, a da se kojim slučajem pravi – volio bih ga vidjeti sa drugačijoj drškom, sa manje kerefeka…

Teško bih mu mogao naći pandan, eventualno sličan je utisak na mene ostavio Yamaga Erly 100mr koji koristi drugar, s tim što zamjeram prekratku dršku, za štap od 10 fita… Što je opet individualna stvar. Njemu sasvim odgovara.

Nijesam pomenuo sve ove firme i modele da bi njih nametnuo kao rješenje: govorim o iskustvu i dostupnosti solidnih alatki na domaćem tržištu, varaličarske opreme. Ne sumnjam da bi vrhunski Tenryu ili kakav Graphitleader još bolje pasovali. Govorim o tome da štap treba da bude produžetak ruke. Pa, tragajte za onim koji najbolje leži u ruci i birajte ga spram mašinice, da budu u balansu!

Hedonistički momenat: SJ oprema u kombinaciji Saltiga game type i Colmic Power spin

Zato, u našim spinning krugovima, kad kupite novi štap vrijedi krilatica koju je lansirao kolega: “Srećno njime lovio i boljim ga zamijenio”.

 Bistro!